Na sjednici Skupštine Opštine Nikšić, održanoj 17. juna 2022. godine, Marko Kovačević, predsjednik Opštine, uvrijedio je i omalovažio moje ime kao predsjednice žirija za dodjelu Trinaestojulske nagrade nazivajući me „osobom koja baštini ideje 12. jula“, svakako želeći time dodatno da unizi i obezvrijedi i najveće državno priznanje. Takođe je sve odbornike i odbornice Evropskog tima za Nikšić nazvao „mutantima i šovinistima“. Ove zadnje termine bih ignorisala ovom prilikom znajući da diskurs istinski predstavlja samu ličnost koja ovakve kvalifikacije upućuje drugim osobama.
Međutim, zbog digniteta Trinaestojulske nagrade i odgovornosti žirija, zbog značaja najsvjetlijeg datuma u crnogorskoj istoriji, 13. jula, kao i njegove neprikosnovenosti u crnogorskim porodicama, a naročito zbog članova moje porodice koji više nijesu među živima, osjećam porodičnu i moralnu dužnost da izrazim gnušanje zbog besprizornih insinuacija i neistina osobe koja je, nažalost, na čelnoj poziciji Opštine Nikšić i da crnogorskoj javnosti saopštim sljedeće.
Moj đed Luka Nikčević (1901–1973), potomak crnogorskih junaka, učesnika bitke na Grahovcu, ranjenika i stradalnika Balkanskog rata i bitke na Skadru, završio je 1926. Filozofski fakultet u Beogradu i radio kao profesor književnosti u Nikšićkoj gimnaziji sve do Drugog svjetskog rata, a poslije oslobođenja Nikšića 18. septembra 1944. godine, sa zadatkom da organizuje obnovu rada ove ustanove, postao njen prvi poslijeratni direktor.
U mladosti, iako nepunoljetan 1918. godine, učestvovao je u komitskim akcijama protiv austrougarskog okupatora, budući da je komitski pokret bio naročito snažan u Pješivcima. Mnogi komiti su nastavili borbu i protiv srpskih okupatorskih trupa i domaćih ujedinitelja. Lukina majka, kao udovica sa maloljetnom đecom, bila je uhapšena zato što nijesu htjeli da potpišu zakletvu Petru Karađorđeviću.
Između dva svjetska rata bio je pripadnik Federalističke stranke, borio se za federalnu državu i ravnopravnost Crne Gore u njoj. Zbog političke aktivnosti otpušten je iz službe 1932/33. godine, a uoči rata premještan naročito zbog uvijek zaštitničkog odnosa prema svojim đacima i naprednim ljevičarskim idejama. I poslije rata je kao direktor Gimnazije pružao zaštitu i utočište, omogućavajući upis u školu mnogim mladim ljudima iz porodica različitih ideoloških pripadnosti. O tome postoje svjedočanstva i u literaturi znamenitih intelektualaca i uglednika Crne Gore.
Sa nekoliko viđenih crnogorskih intelektualaca toga vremena i sa svojim prijateljem i kumom dr Stevanom Popovićem (Medicinski fakultet završio u Napulju, a gotovo čitav radni vijek proveo u Nikšiću od 1927. do 1943. kao upravnik Školske poliklinike i predavač higijene u Gimnaziji), Luka Nikčević je bio na Cetinju 12. jula 1941. godine, ali je odbio da potpiše proglas takozvane Petrovdanske skupštine, jer se nije saglasio sa idejom stvaranja nezavisne Crne Gore pod patronatom Italije. O tome postoji svjedočanstvo u njegovim neobjavljenim dnevnicima.
Zbog odbijanja saradnje sa okupatorom dva puta je hapšen u toku 1942. i 1943. godine. Biran je u Sreski narodnooslobodilački odbor i bio predsjednik gradskog odbora Crvenog krsta od 1944.
Bio je odbornik, član Savjeta za prosvjetu Republike i predsjednik Savjeta za prosvjetu Opštine Nikšić. Nosilac je najvećeg tadašnjeg zvanja u prosvjeti, zvanja pedagoškog savjetnika.
„Pored rada u školi koji je zahtijevao potpuno unošenje, Luka Nikčević je sarađivaao i u prosvjetno-pedagoškoj štampi. Prikupljao je građu za istoriju Nikšićke gimnazije. Koliko je samo uložio truda oko prikupljanja podataka za 385 poginulih učenika i profesora Gimnazije u Narodno-oslobodilačkoj vojsci i logorima“, napisao je, između ostalog, akademik prof. dr Branko Radojičić.
Moj otac prim. dr Slobodan Nikčević (1931–2013), ostavio je djelo vrijedno poštovanja u istoriji nikšićkog i crnogorskog zdravstva, kao ljekar specijalista pneumoftiziolog, kao rukovodilac medicinskih ustanova – bolnice “Brezovik” i Medicinskog centra u Nikšiću, načelnik Dispanzera za plućne bolesti, predsjednik Crvenog krsta Nikšića i Crne Gore, predsjednik Društva ljekara Crne Gore, potpredsjednik Saveza ljekarskih društava Jugoslavije, član Medicinskog odbora CANU. U svom društveno-političkom angažmanu bio je, između ostalog, poslanik-delegat u Skupštini Crne Gore, predsjednik Opštinskog komiteta Saveza komunista Nikšića, član CK Crne Gore, gradonačelnik Nikšića 1985–1988. godine, predsjednik Koordinacionog odbora za Opštinu Nikšić za pripremu referenduma 2006. Autor je brojnih stručnih radova i autor i priređivač knjiga o crnogorskim medicinskim velikanima Miljanićima, ljekarima i humanistima “izvanjcima” i djela Zapisi iz istorije zdravstva Nikšića i Crne Gore, kao i jedan od osnivača i dugogodišnji predsjednik Društva prijatelja i poštovalaca Nikšića. Bio je čovjek visoke tolerancije, kosmopolita, antifašista, svestrani intelektualac, nadasve humanista, posvećen rodnom gradu, državi Crnoj Gori i svim časnim i čestitim ljudima i idejama.
Nemam namjeru da govorim o svojim profesionalnim postignućima kroz gotovo trideset godina iskustva i permanentnog usavršavanja. Najvažnije je da brojne generacije učenika, a potom studenata na Filozofskom/Filološkom fakultetu UCG, Filološkom fakultetu Univerziteta u Banjoj Luci i Univerziteta Fransoa Rable u Francuskoj o tome znaju sve, a posebno o interkulturalnom duhu i nikada dozvoljenim bilo kakvim i bilo čijim ideološkim obrisima u učioničkom prostoru posvećenom književnim i pedagoško-metodičkim sadržajima.
Svi unuci i unuke Luke Nikčevića, kao već treća generacija intelektualaca, ostvaruju svoje zrele i zapažene profesionalne i akademske rezultate u različitim oblastima, dajući doprinos ukupnom savremenom razvoju gradova u kojima žive, ostajući odani porodičnim i univerzalnim vrijednostima čovjekoljublja, antifašizma, slobode i ljubavi prema Crnoj Gori.
Od predaka smo naučili i da je znanju i istini najveći prijatelj vrijeme kao “majstorsko rešeto”.
S obzirom na činjenicu da je Marko Kovačević tek prije nepune dvije godine započeo svoju političku karijeru došavši iz intelektualno-profesionalne anonimnosti na poziciju predsjednika Opštine Nikšić, prepustićemo nekom skorom vremenu da vrednuje (ne)znavenost i (ne)istinitost njegovog doprinosa razvoju antifašističkog, građanskog, multikulturalnog, multikonfesionalnog, evropskog grada Nikšića i države Crne Gore.
Dr Jasmina S. Nikčević
(Napomena: Ovo je saopštenje za crnogorsku javnost i nikako ne predstavlja polemiku sa Markom Kovačevićem)
