Povodom odluke Vlade Crne Gore u tehničkom mandatu da se popis stanovništva održi od 1. do 15. novemba, Demokratska partija socijalista tragom konstruktivnog partnerstva sa međunarodnim subjektima obratila se komesaru za ekonomiju Evropske komisije gospodinu Paolu Gentiloniju i generalnoj direktorki EUROSTAT-a gospođi Mariani Kotzevoj.
Tom prilikom ukazali smo na pojedine elemente koji mogu ugroziti ovaj, za državu izuzetno značajan, proces. Takođe, u pismima Evropskoj komisiji i EUROSTAT-u pozvali smo međunarodne partnere, da se svojim institucionalnim autoritetom uključe u ovo važno pitanje za Crnu Goru.
Popis stanovništva jedno je od najozbiljnijih i najkompleksnijih državnih poslova koje iz domena statistike treba da omogući kompletnu sliku o stanovništvu i njegovim karakteristikama, kao i o stambenom fondu države, te da dobijeni podaci imaju višestruku namjenu, odnosno da se primjenjuju kako za definisanje i sprovođenje vladinih politika, tako i za naučna istraživanja, biznis zajednicu, civilno društvo i širu javnost.
To podrazumijeva da popis stanovništva treba da ima kvalitetnu tehničku pripremu, primjenu međunarodnih preporuka i standarda, kao i stabilan društveno-politički ambijent koji će garantovati uključenost svih zainteresovanih strana i sigurnost popisivača.
Imajući u vidu aktuelni društveno-politički ambijent, koji karakteriše urušavanje institucionalnog sistema, visoke političke tenzije i polarizacija društva, popis stanovništva ne može biti sproveden na kvalitetan, sveobuhvatan, otvoren i transparentan način.
To potvrđuje i činjenica da mjesec dana prije popisa nijesu pripremljene sve aktivnosti za održavanje popisa u skladu sa zakonskim procedurama, odnosno nijesu obezbijeđeni logističko-tehnički uslovi, kao ni uputstva za instruktore i popisivače i metodologija za pripremu organizacije i sprovođenje popisa.
U tehničkom smislu, kao ključni problem popisa izdvaja se činjenica da u Crnoj Gori nijesu utvrđene granice pojedinih opština – Podgorice, Tuzi i Zete, i to podrazumijeva nemogućnost donošenja odluka Skupština opština o naseljima i granicama naselja kao osnovnog elementa na osnovu kojeg se formiraju statistički krugovi, koji obuhvataju naselja na bazi katastarskih opština.
Takođe, u svjetlu činjenice da su predsjednici opština ujedno i predsjednici popisnih komisija, nejasno je kako će biti organizovan popis u pojedinim opštinama gdje vlada politička kriza, npr. u Budvi gdje je predsjednik opštine u pritvoru, ili u Andrijevici gdje je pokrenuta inicijativa za smjenu predsjednika Opštine, ili u Šavniku gdje lokalni izbori još uvijek nijesu završeni od oktobra 2022, nakon ponavljanja glasanja na jednom biračkom mjestu 11 puta.
Uvažavajući sve navedeno, a posebno činjenicu da institucije u Crnoj Gori ne funkcionišu u punom kapacitetu, da Vlada Crne Gore duže od godinu funkcioniše u tehničkom mandatu, da Skupština Crne Gore ne funkcioniše od jula jer nije izabran novi šef parlamenta, da je neizvjesno kada će i da li će nova Vlada biti formirana, Demokratska partija socijalista vjeruje da ne postoje uslovi da se popis stanovništva sprovede u planiranom terminu na način da ukupna javnost ima povjerenja u rezultate popisa, naročito bez kontrole međunarodnih partnera koji će svojim kredibilitetom garantovati kvalitet ukupnog procesa.
Svjesni da u vremenu koje je pred nama, moramo osigurati da Crna Gora ne posustane sa evropskog puta, i istraje u namjerama izgradnje prosperitetnog, građanskog društva, mi snažno ostajemo posvećeni borbi za demokratske i evropske vrijednosti društva, a u tom duhu vjerujemo da treba da se sprovede i popis stanovništva.
Demokratska partija socijalista Crne Gore
